ڪراچي سنڌ جي مڪاني ادارن واري وزير سعيد غني چيو آهي ته سال 2024ع ۾ جڏهن پگهارن تي ٽيڪس ڇوٽ جي شرح 12 لک مان گهٽائي 6 لک ڪئي وئي هئي،
تڏهن چيئرمين بلاول ڀٽو زرداري ۽ پوري پيپلز پارٽي ان تي آواز اٿاريو ته ان جا اثر پوندا. پگهار دار طبقي تي اثر پوندا. اهڙي طرح اهو تاثر غلط آهي ته زراعت تي ڪو به ٽيڪس نه آهي، جڏهن ته زراعت تي انڪم ٽيڪس جو اهو ئي سليب آهي
جيڪو ايف بي آر ڪنهن ٻئي کان مٿي آهي. زرعي ٽيڪس لاڳو ڪرڻ هڪ سخت فيصلو آهي ۽ ان سان زراعت سان لاڳاپيل ماڻهن تي ضرور وڏو بار پوندو پر آءِ ايم ايف سان وفاق جي معاهدي تحت سمورا صوبا ان سخت فيصلي تي عمل ڪرڻ تي مجبور آهن. اهڙن خيالن جو اظهار هن سنڌ اسيمبلي ۾ زرعي ٽيڪس بل تي بحث دوران ڳالهائيندي ڪيو، سعيد غني چيو ته مان زرعي ٽيڪس ادا ڪريان ٿو ۽ مون وٽ ڪجهه زرعي زمين به آهي.
هن چيو ته مان جڏهن به نامزدگي ڪاغذ جمع ڪرائيندو آهيان ته اهو به ظاهر ڪندو آهيان ته مون زرعي ٽيڪس ادا ڪيو آهي. سندس چوڻ هو ته هو زرعي انڪم ٽيڪس ايڪٽ ۾ ترميم جي متاثرن ۾ شامل آهن پر اسان جي ڪجهه دوستن ان ترميم جي ڳالهه ڪئي ۽ اهو تاثر ڏيڻ جي ڪوشش ڪئي ته مان سمجهان ٿو ته اهو غلط آهي ڇو ته جڏهن 2024ع جي بجيٽ ۾ انڪم ٽيڪس جي. سليب تبديل ڪيا ويا ۽ 12 لکن مان 6 لکن جي استثنيٰ کي تبديل ڪيو ويو،
پوءِ اهو رڪارڊ تي آهي ته پ پ چيئرمين بلاول ڀٽو زرداري ۽ پوري پيپلز پارٽي آواز اٿاريو ته هي غلط آهي ۽ هي زيادتي آهي هن چيو ته حقيقت ۾ اها زيادتي هئي ۽ اڄ ڏينهن تائين عوام کي تڪليف ٿي رهي آهي ته پگھارون وٺندڙن تي بار وڌو ويو آهي پر ان باوجود پگهارون نه ملڻ ڪري وصوليون گهٽجي ويون آهن، جنهن جو سڌو سنئون نقصان ملڪ کي ٿيو آهي پگهاردار طبقي ڏانهن. اسان ان وقت به آواز اٿاريو هو ته ان جو بار پگهاردار طبقي تي هو. پر اسان سڀ ڏسون ٿا ته آءِ ايم ايف پروگرام ۾ اها واڌ ۽ تبديلي تڏهن ٿي جڏهن حڪومت هلي وئي ۽ انهن وٽ ٻيو ڪو به رستو نه هو.
سعيد غني چيو ته اهو تاثر غلط آهي ته زراعت تي ڪو به ٽيڪس ناهي. مون ڪيترن ئي پڙهيل لکيل ماڻهن کان، ڪيترن صحافين. اينڪرز. خود مختيار دانشورن کان ٻڌو آهي ته اهي به سمجهن ٿا ته زراعت تي ڪو به ٽيڪس نه آهي. سعيد غني چيو ته زراعت تي انڪم ٽيڪس اهو ئي سليب آهي جيڪو ڪنهن ٻئي ايف بي آر جي مٿان هو. مجموعي طور ايترو نه هو جيترو ٿيڻ گهرجي ها، اسان ان کي بهتر ڪري سگهون ها. هن چيو ته موجوده انڪم ٽيڪس سسٽم ۾ تبديليون جيڪي ملڪ ۾ منفرد آهن جيڪي زراعت ۾ لاڳو ڪيون ويون آهن،
جيڪي زراعت مان آمدني حاصل ڪن ٿا، انهن تي پڻ لاڳو ڪيو ويو آهي. سعيد غني چيو ته باقي جن کي پگهار ملڻي آهي انهن جي مقرر پگهار آهي، جيڪي ڪاروبار ڪري رهيا آهن انهن کي خبر آهي جيڪي زراعت سان لاڳاپيل آهن، اهي پگهاردار ۽ ڪاروبار ڪندڙ آهن، انهن جي زراعت آهي. حساب نه ٿو ڪري سگھجي جيئن ٻيو آمدني پيدا ڪندڙ شعبو ڪري سگھي ٿو. سندس چوڻ هو ته زرعي ٽيڪس کي مختلف انداز سان ڏسڻ جي ضرورت هئي پر بدقسمتي سان جڏهن آءِ ايم ايف سان معاهدو ٿيو ته انهن ان تي غور نه ڪيو ۽ معاهدو ڪيو ته سمورن صوبن کي به ساڳئي شرح تي ٽيڪس ڏيڻ گهرجي.
جيئن ٻين شعبن تي لاڳو ڪيو ويو آهي. سعيد غني چيو ته هي هڪ سخت فيصلو آهي ۽ ان سان زراعت سان لاڳاپيل ماڻهن تي ضرور وڏو بار پوندو. هن چيو ته ان مان نقصان جو خدشو اسان جي پيداوار تي اثرانداز نه ٿئي ۽ جيڪڏهن پيداوار ۾ فرق اچي ٿو ته اهو سڄو ملڪ متاثر ٿي سگهي ٿو ته اهو شعبو ملوث هجي يا نه. هن چيو ته اها آءِ ايم ايف جي شرط تي وفاق ڪري رهي آهي پر اسان کي اميد آهي ته وفاقي حڪومت نه رڳو زراعت پر انڪم ٽيڪس ۾ وڏي پئماني تي گهٽتائي آڻيندي پر پورهيت طبقي يا ڪنهن به واپاري طبقي تي به گهٽتائي ايندي ڇو ته اسان جي معيشت سست رفتاري سان بهتر ٿي رهي آهي تنهنڪري اميد آهي ته شيون بهتر ٿي وينديون.
سعيد غني چيو ته جڏهن وفاقي حڪومت انڪم ٽيڪس جي شرح وڌائي ته ڪيترن ئي واپارين تي بار هو، پر هنن ڏٺو ته ملڪ دٻاءُ هيٺ آهي، بحران آهن ۽ ملڪ ڏيوالي طرف وڃي رهيو آهي، تنهن ڪري ان مان نڪرڻو پوندو اهي مشڪلاتون اسان نه چاهيندي به قبول ڪيون آهن ۽ اهو به سوچيون ٿا ته ائين نه ٿيڻ گهرجي، پر اسان وٽ ٻيو ڪو به آپشن ناهي، تنهن ڪري اسان کي اهو ڪرڻو آهي، ۽ ڪرڻ کان پوءِ ڪوشش ڪنداسين ته اسان جي ٽيڪس ڪليڪشن بهتر ٿئي ۽ اهي ماڻهو جيڪي زراعت مان سٺي رقم حاصل ڪن ٿا ۽ ٽيڪس ادا نه ٿا ڪن، انهن کي به ذميواري ڏيکاريندي ٽيڪس ادا ڪرڻ گهرجي ۽ اهو به فرق آهي ته هن زرعي ٽيڪس جي وصولي صوبائي حڪومت جي ايس آر کان ٿيندي ۽ ان جو سمورو عمل زرعي شعبي تي خرچ ٿيڻو آهي ته پوءِ ان جو فائدو بلاشبہ زراعت سان لاڳاپيل ماڻهن هارين ۽ زميندارن کي ٿيندو آهي. سعيد غني چيو ته اهو ڏکيو فيصلو آهي پر ڪرڻ به ضروري آهي ۽ اميد آهي ته ايندڙ بجيٽ ۾ نه رڳو ان ۾ گهٽتائي ڪئي ويندي پر پورهيت طبقي ۽ واپارين تي لڳل ٽيڪس ۾ به گهٽتائي ڪئي ويندي.
